Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là đối tượng có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm trùng do vi khuẩn, vi rút, kí sinh trùng gây ra do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Chích ngừa là việc làm quan trọng, đơn giản giúp bảo vệ con trước nguy cơ này. Để tiêm phòng đạt hiệu quả cao nhất thì tiêm đủ và đúng thời gian là điều vô cùng cần thiết. Mẹ hãy lưu ngay lịch chích ngừa cho bé sơ sinh trong bài viết dưới đây để đưa bé đi tiêm đầy đủ mẹ nhé!
Lịch chích ngừa cho bé sơ sinh theo Tổ chức Y tế thế giới
Để đảm bảo đáp ứng miễn dịch tốt đối với trẻ em, tiêm phòng vaccin được tiến hành ngay sau khi sinh tới 6 tháng trong năm đầu. Đây là thời điểm mà miễn dịch thụ động của bé nhờ các kháng thể của mẹ qua rau thai đã giảm.
Cụ thể, theo Tổ chức Y tế thế giới, tất cả trẻ sơ sinh cần được tiêm chủng đầy đủ theo phác đồ dưới đây:
Lần tiêm chủng | Tuổi | Vaccin |
1 | Ngay sau sinh |
Vacxin phòng lao (BCG) Vacxin phòng bại liệt (OPVo) |
2 | 6 tuần |
Vacxin phòng bạch hầu - ho gà - uốn ván 1 (DPT1) Vacxin phòng bại liệt (OPV1) |
3 | 10 tuần |
Vacxin phòng bạch hầu - ho gà - uốn ván 2 (DPT2) Vacxin phòng bại liệt (OPV2) |
4 | 14 tuần |
Vacxin phòng bach hầu - ho gà- uốn ván 3 (DPT3) Vacxin phòng bại liệt 3 (OPV3) |
5 | 9 tháng | Sởi |
Tiêm nhắc lại | 18 tháng | Vacxin phòng uốn ván, ho gà, bạch hầu và vacxin phòng bại liệt |
30 tháng | Vacxin phòng uốn ván, ho gà, bạch hầu và vacxin phòng bại liệt |
Lịch chích ngừa cho bé sơ sinh tại Việt Nam
Việt Nam là một trong những nước thực hiện đầy đủ các chương trình tiêm chủng mở rộng cho toàn dân. Mẹ có thể đưa bé tới các cơ sở tiêm chủng tại địa phương để được tiêm ngay hôm nay.
Trẻ chích ngừa theo đúng lịch
Đối với trẻ sơ sinh không có bệnh lý đặc biệt, không có các chống chỉ định trong thời gian tiêm chủng sẽ được tiêm theo lịch dưới đây:
Mơi sinh | 2 tháng | 3 tháng | 4 tháng | 9 tháng |
18 tháng (12 - 23) |
30 tháng (24 - 36) |
|
Lao tiêm trong da 0,1ml | x | ||||||
Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván tiêm bắp 0,5ml | x | x | x | x | |||
Bại liệt uống 2 giọt | x | x | x | x | x | ||
Sởi tiêm dưới da 0,5ml | x | ||||||
Viêm gan siêu vi B | x | x | x |
Ta có thể thấy, tiêm phòng sởi ở Việt Nam sớm hơn 9 tháng so với các nước phương Tây (12 - 15 tháng). Nguyên nhân là bởi, ở Việt Nam mặc dù trẻ từ 9 - 12 tháng có nguy cơ mắc sởi cao nhưng sự đáp ứng miễn dịch đối với vacxin sởi lại giảm. Vì kháng thể của mẹ truyền sang con còn cao.
Đối với những trẻ không tiêm phòng đúng chương trình và lứa tuổi
Trong một số trường hợp lịch tiêm chủng của con có thể bị thay đổi. Khi đó lịch thay thế tiêm một số vaccine sẽ là:
Đối với viêm gan B: tiêm ngay liều 1 khi trẻ tới tiêm phòng. Nếu không có chống chỉ định. Sau đó tiếp tục tiêm theo phác đồ: liểu 2 cách 1 tháng sau đó, và liều 3 cách liều thứ 2 từ 4 - 12 tháng.
Đối với vacxin phòng bạch hầy - Ho gà - uốn ván
- Trẻ dưới 6 tháng: mũi 1 - mũi 3 tiêm 3 mũi liên tiếp cách nhau 1 - 2 tháng.
- Mũi 4 lúc 15 đến 18 tháng. Mũi 5 nhắc lại lúc 4 - 6 tuổi.
- Trẻ từ 7 - 59 tháng: tiêm 3 mũi liên tiếp cách nhau 2 tháng.
- Mũi 4: 6 - 12 tháng
- Mũi 5: 4 - 6 tuổi nếu mũi tiêm trước 4 tuổi.
Lịch chích ngừa cho bé sơ sinh khi tiêm vacxin phối hợp
Hiện nay, do hội nhập nên ngoài vaccin thông thường, người ta đã kết hợp nhiều loại vaccin trong 1 lần tiêm để giảm số lần tiêm cho trẻ nhưng vẫn đảm bảo đáp ứng miễn dịch.
Một số loại vaccin phối hợp:
- Vaccin phòng bệnh 3 trong 1: giúp phòng sởi, quai bị, Rubella và vacxin phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván.
- Vacxin 4 trong 1: phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt. Hoặc bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm gan B. Hoặc bạch hầu, uốn ván, ho gà, Hib.
- Vacxin 5 trong 1: có khả năng phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, rubella.
- Vaccin 6 trong 1: giúp phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, bệnh do Hib, mũi 1 tiêm dưới 6 tháng. Mũi 2 tiêm nhắc lại lúc 12 - 18 tháng.
Trong trường hợp trẻ được tiêm các mũi vacxin phối hợp sẽ thực hiện tiêm theo lịch dưới đây:
Lứa tuổi | Loại vaccin phòng bệnh | Lịch tiêm |
Trẻ sơ sinh (càng sớm càng tốt) | Lao | Ngay sau sinh |
Viêm gan B | Mũi 1 | |
1,5 tháng tuổi | Uống phòng tiêu chảy do Rota virus |
Uống liều 1. Liều 2 được uống sau ít nhất 1 tháng. Nên hoàn thành 2 liều trước 6 tháng tuổi. |
2 tháng tuổi (nên dùng vaccin phối hợp để giảm số lần tiêm) | Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt | Mũi 1 |
Viêm màng não mủ, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi ... do trực khuẩn Haemophilus influenzae type B | Mũi 1 | |
Viêm gan B | Mũi 2 | |
3 tháng tuổi | Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt | Mũi 2 |
Viêm màng não mủ, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi ... do trực khuẩn Haemophilus influenzae type B | Mũi 2 | |
Viêm gan B | Mũi 3 (1 năm sau nhăc slaij mũi 4 và 8 năm sau nhắc lại mũi 5) | |
4 tháng tuổi | Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt | Mũi 3: nhắc lại mũi 4 khi trẻ được 24 tháng tuổi |
Viêm màng não mủ, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi ... do trực khuẩn Haemophilus influenzae type B | Mũi 3 nhắc lại sau mũi 4 khi trẻ được 24 tháng tuổi. | |
9 tháng tuổi | Vaccin sởi - quai bị - rubella |
Mũi 1: Trẻ đến 12 tháng tuổi Mũi 2: 15 tháng tuổi Mũi 3: sau mũi 2 từ 4 - 5 năm sau mũi 2 |
12 tháng | Viêm não Nhật Bản | Tiêm 3 mũi: 2 mũi đầu cách nhau từ 1 - 2 tuần. Mũi 3 nhắc lại 1 năm sau mũi thứ 2. Cứ 3 năm nhắc lại 1 lần cho đến khi 15 tuổi. |
Thủy đậu | Tiêm 1 mũi duy nhất (12 tháng - 12 tuổi). Nếu trên 12 tuổi: tiêm 2 mũi cách nhau 4 - 6 tuần. | |
24 tháng tuổi và người lớn | Viêm màng não do não mô cầu | Tiêm 1 mũ. Tiêm nhắc lại mỗi 3 năm hoặc khi có chỉ định của bác sĩ. |
Viêm gan A |
Tiêm 2 mũi Từ 2 - 15 tuổi: 2 mũi cách nhau 6 tháng. Trên 15 tuổi: 2 mũi cách nhau 6 - 12 tháng. |
|
Viêm phổi, viêm mang não mủ ... do phế cầu khuẩn |
Tiêm 1 mũi Cứ 5 năm nhắc lại 1 lần. |
|
Cúm: vaccin được tiêm mỗi năm 1 lần |
36 tháng tuổi - người lớn: tiêm 1 liều = 0.5ml/ mỗi năm. 6 tháng - 35 tháng tuổi: 1 liều = 0.25ml/mỗi năm (trẻ dưới 36 tháng: chưa mắc cúm hoặc chưa tiêm chủng phải tiêm liều thứ 2 sau 4 tuần). |
|
Trên 3 tuổi và người lớn | Thương hàn | Tiêm 1 mũi. Cứ 3 năm nhắc lại 1 lần |
Một số biến chứng có thể xảy ra khi cho bé tiêm vacxin
Các dấu hiệu bất thường sau khi tiêm
Khi tiêm chủng đưa kháng nguyên vào cơ thể kích thích sự đáp ứng miễn dịch. Hệ thống miễn dịch của cơ thể đáp ứng và hoạt động tăng cường để sinh miễn dịch. Quá trình này có thể làm nhiệt độ cơ thể tăng lên và biểu hiện ra bằng các cơn sốt nhẹ, đau ở vị trí tiêm và trẻ thường quấy hơn. Trung bình khoảng 2 ngày sau khi tiêm các phản ứng trên sẽ mất đi. Đây là các biểu hiện bình thường.
Tuy nhiên, nếu bé có các biểu hiện như:
- Mẩn đỏ, ngứa tại chỗ tiêm, ban đỏ, mề đay, phù Quincke toàn thân.
- Mạch nhanh, nhỏ, khó bắt, giảm huyết áp, tụt huyết áp.
- Khó thở, nghẹt thở như co thắt thanh quản hoặc hen.
- Bồn chồn, hốt hoảng, sợ hãi, chóng mặt, choáng vàng, vật vã, giãy dụa.
Đây có thể là những cảnh báo nguy cơ dị ứng vacxin, sốc phản vệ sau khi tiêm. Khi đó, mẹ cần thông báo cho đơn vị tiêm chủng của bé. Đưa bé tới cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá và điều trị kịp thời.
Một số biến chứng nguy hiểm của từng loại vacxin
Các loại vacxin khác nhau sẽ có những tác dụng phụ và biến chứng khác nhau. Cụ thể mẹ có thể tham khảo trong bảng dưới đây:
Loại vacxin | Tác dụng phụ và biến chứng | Tỷ lệ |
DPT | Sốt nhẹ, đau quấy (2 ngày sau khi tiêm, đau chỗ tiêm) | Thường gặp 50% |
Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván |
Khóc liên tục >3 giờ Sốt cao 39 - 40 độ C Co giật, tím tái từng cơn Hội chứng não cấp (3 - 7 ngày sau tiêm) Dị ứng thần kinh Sốc phản vệ trong 24 giờ |
1/100 1/330 1/1750 1/110000 1/310000
|
OPV |
Sốt, bại liệt (30 ngày sau uống vaccin) Nổi ban sốt nhẹ vài ngày sau tiêm 1 - 2 tuần Nổi ban hạch to vài ngày sau tiêm 1 - 2 tuần Viêm não, co giật, sốt gây điếc (15 ngày sau tiêm) |
|
Cúm (H. Influenza type B) |
Sưng, nóng đỏ chỗ tiêm Sốt cao |
1/100 2/100 |
BCG |
Nhiễm BCG lan tỏa Viêm hạch có mủ, áp xe dưới da Viêm sưng - tủy |
1/1 triệu 1 - 2/100 1/1 triệu |
Viêm gan siêu virus B |
Hội chứng cúm, sưng đau chỗ tiêm Sốc phản vệ, bệnh huyết thanh hiếm gặp Phản ứng, sốc phản vệ với các loại men làm bánh mỳ |
1 - 6/100 |
IPV (vaccin bại liệt tiêm) | Dị ứng phản vệ với neomycin hoặc streptomycin |
Lời kết
Trên đây là toàn bộ lịch chích ngừa cho bé sơ sinh được Bộ Y tế công bố và khuyến cáo cho trẻ sơ sinh. Bố, mẹ hãy đưa con đi tiêm chủng đầy đủ để bảo vệ bé yêu toàn diện nhất mẹ nhé. Nếu mẹ có bất cứ thắc mắc hoặc câu hỏi nào về lịch chích ngừa cho bé sơ sinh thì hãy để lại cho Pinkspoon được biết và hỗ trợ mẹ trong phần bình luận của bài viết này mẹ nhé. Hẹn gặp lại các mẹ trong các bài viết tiếp theo.